Đảng Dân chủ kết thúc chiến dịch vận động bầu cử giữa nhiệm kỳ vào ngày 7/11, với một viễn cảnh ác mộng mà họ luôn lo sợ: Thất bại trong kiềm chế lạm phát, tạo cơ hội cho đảng Cộng hòa chiếm ưu thế trong các cuộc thăm dò.
Đảng Dân chủ hy vọng sự phẫn nộ với quyết định lật ngược phán quyết về quyền phá thai, cùng hàng loạt chiến thắng lập pháp của ông Biden có thể ngăn chặn thất bại thường thấy của đảng cầm quyền trong các cuộc bầu cử giữa kỳ. Song giờ đây, điều đó dường như chỉ còn là ký ức.
Ông Biden phải đối mặt với triển vọng chính trị u ám vì chi phí sinh hoạt đạt mức cao nhất trong 40 năm, với những lo ngại ngày càng tăng về nguy cơ suy thoái trong năm 2023.
Trước thềm bầu cử giữa kỳ, đảng Dân chủ có nguy cơ mất quyền kiểm soát Hạ viện và thậm chí cả Thượng viện. Điều này có thể đẩy ông Biden vào thế khó nếu ông quyết định tái tranh cử với cựu Tổng thống Donald Trump vào năm 2024.
Theo Straits Times, hơn 42 triệu người Mỹ đã bỏ phiếu sớm tính đến ngày 7/11. Không ai có thể chắc chắn một làn sóng đỏ (màu của đảng Cộng hòa) đang ập đến, nhưng cách mỗi bên thể hiện trước cuộc bầu cử cho thấy ưu thế rõ ràng của đảng Cộng hòa.
Đánh giá sai lầm
Một số ý kiến cho rằng đảng Dân chủ đang đánh giá sai tâm lý của cử tri về lạm phát - “thủ phạm” tạo ra gánh nặng cho hàng triệu gia đình ở Mỹ hiện nay.
Trong cuộc đua lần này, đảng Dân chủ liên tục cảnh báo về mối nguy với nền dân chủ và ảnh hưởng của cựu Tổng thống Donald Trump. Ngược lại, đảng Cộng hòa tin rằng họ đang giải quyết vấn đề mà cử tri quan tâm nhất.
“Đây là quan điểm của đảng Dân chủ: Họ phủ nhận lạm phát, tội phạm và giáo dục”, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia đảng Cộng hòa (RNC) Ronna McDaniel cho biết trong chương trình “State of the Union” của CNN, vào ngày 6/11.
Người ủng hộ đảng Dân chủ tham gia mít tinh ở Maryland, vào ngày 7/11. Ảnh: Reuters.
Hilary Rosen, nhà tư vấn lâu năm của đảng Dân chủ, cũng tham gia chương trình và nhận định đảng của bà đã đánh giá sai tâm trạng của cử tri.
“Tôi là một đảng viên Dân chủ trung thành, nhưng tôi không hài lòng. Chúng tôi đã không lắng nghe cử tri trong cuộc bầu cử này. Và tôi nghĩ chúng tôi sẽ có một đêm tồi tệ”, bà Rosen nói với CNN.
“Cuộc trò chuyện này sẽ không có nhiều tác động đến ngày 8/11, nhưng tôi hy vọng nó sẽ có tác động trong tương lai. Vì khi cử tri nhiều lần nói rằng họ chủ yếu quan tâm đến kinh tế, hãy lắng nghe họ. Hãy ngừng nói về việc nền dân chủ đang bị đe dọa”, bà cho biết.
Bà Rosen không phải là nhân vật chủ chốt duy nhất không yên tâm với chiến thuật giữa kỳ của đảng Dân chủ. Cựu ứng viên tổng thống của đảng Dân chủ Bernie Sanders - hiện là thượng nghị sĩ đại diện cho Vermont - cũng thúc giục Nhà Trắng làm nhiều hơn để giảm bớt lo ngại về kinh tế trong những tuần gần đây, dù ông thừa nhận cuộc khủng hoảng nền dân chủ và tầm quan trọng của quyền phá thai.
Có thể thấy đảng Dân chủ dường như không sớm nhận ra rằng khoảng thời gian ngắn ngủi khi giá xăng giảm trong mùa hè và các chiến thắng lập pháp của ông Biden không đủ để bù đắp cho một nền kinh tế bị tàn phá bởi lạm phát.
Theo khảo sát của Reuters/Ipsos được công bố hôm 7/11, ông Biden chỉ nhận được 39% ủng hộ. Tỷ lệ tín nhiệm thấp của ông Biden càng củng cố thêm quan điểm đảng Dân chủ có thể mất một hoặc cả hai viện Quốc hội về tay đảng Cộng hòa.
Cảnh báo của ông Biden
Bằng những cảnh báo về mối đe dọa với thể chế chính trị của Mỹ, Tổng thống Biden muốn cử tri ưu tiên nền tảng chính trị lâu đời hơn những lo ngại kinh tế nhất thời.
CNN nhận định đó là một thông điệp gây tiếng vang mạnh mẽ ở Washington, nơi những vết sẹo từ cuộc bạo loạn Đồi Capitol hôm 6/1/2021 được cảm nhận rõ ràng. Đây cũng là một thông điệp quan trọng, vì ông Trump đã châm ngòi một cuộc nổi dậy phá vỡ truyền thống chuyển giao quyền lực hòa bình giữa các tổng thống.
Tuy nhiên, vượt ra ngoài tầm nhìn của các chính trị gia và giới truyền thông, vấn đề này xa vời hơn rất nhiều so với cuộc đấu tranh hàng ngày để nuôi một gia đình. Từ Pennsylvania đến Arizona, sự phục hồi kinh tế sau cơn ác mộng Covid-19 mà ông Biden hứa hẹn vẫn chưa rõ ràng.
Người ủng hộ đón Tổng thống Biden trong buổi mít tinh tại Yonkers, New York. Ảnh: Reuters.
Theo cuộc thăm dò do CNN/SSRS công bố vào tuần trước, khoảng 51% cử tri cho biết kinh tế là vấn đề then chốt trong quyết định bỏ phiếu của họ. Và chỉ 15% ưu tiên quyền phá thai - con số lý giải ưu thế của đảng Cộng hòa trên chiến trường bầu cử.
Trong số những cử tri coi nền kinh tế là mối quan tâm hàng đầu, 71% dự định bỏ phiếu cho các ứng viên Cộng hòa tranh cử vào Hạ viện. Và 75% cử tri cho rằng nền kinh tế đã rơi vào suy thoái. Nói cách khác, những nỗ lực của ông Biden nhằm khắc phục một số vấn đề kinh tế - chẳng hạn giảm tỷ lệ thất nghiệp - có khả năng bị “bỏ ngoài tai”.
Song không thể nói rằng chính quyền tổng thống đương nhiệm đã bỏ qua tác động của lạm phát, hoặc không hiểu nỗi đau mà nó mang lại cho đất nước.
Nhiệm kỳ tổng thống và toàn bộ sự nghiệp chính trị của ông Biden dựa trên việc khôi phục sự cân bằng của nền kinh tế, đồng thời cải thiện cuộc sống cho tầng lớp lao động và trung lưu.
Những chiến thắng lập pháp của ông Biden có thể làm giảm chi phí chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi và tạo ra một nền kinh tế xanh đa dạng, giúp bảo vệ người Mỹ khỏi tình trạng tăng giá năng lượng. Tuy nhiên, cử tri sẽ phải chờ đợi lâu để hưởng lợi từ những biện pháp này. Trong khi đó, họ vẫn đang vận lộn với gánh nặng kinh tế và không được nghe một kế hoạch khả thi trong ngắn hạn.
Trên thực tế, tổng thống không có nhiều công cụ để giảm lạm phát nhanh chóng. Song các chuyên gia cho rằng việc Nhà Trắng nhiều lần khẳng định chi phí sinh hoạt tăng cao chỉ là "nhất thời" cho thấy họ đã đánh giá sai tình hình và làm giảm uy tín của ông Biden.
Về phía đảng Cộng hòa, không có gì đảm bảo các kế hoạch của họ - bao gồm gia hạn cắt giảm thuế và thúc đẩy khai thác năng lượng - sẽ tác động đến cuộc khủng hoảng lạm phát. Tuy nhiên, cuộc bầu cử giữa kỳ thường là thời điểm cử tri thể hiện sự mệt mỏi và thất vọng với đảng cầm quyền.
Nếu đảng Cộng hòa giành được đa số ghế sau cuộc bầu cử giữa kỳ, phần lớn số đảng viên Cộng hòa trúng cử là những người ủng hộ ông Trump. Họ sẽ cố gắng chuyển hướng dư luận khỏi những cáo buộc pháp lý mà cựu tổng thống đang đối mặt, đồng thời tác động đến cuộc bầu cử tổng thống năm 2024.
Bên cạnh đó, lạm phát cao cũng luôn là một tác nhân độc hại tạo nên chủ nghĩa chính trị cực đoan, khiến một số cử tri bị thu hút bởi những người thường xuyên kích động bất bình.
Tiết lộ về tổng thống Mỹ
Mục Thế giới xin giới thiệu tủ sách về tổng thống Mỹ, cung cấp cho độc giả thông tin về các đời tổng thống Mỹ cùng những người thân của họ, qua đó cho phép chúng ta có cái nhìn sâu sắc hơn không chỉ vào cuộc đời của những nhà lãnh đạo xứ cờ hoa mà còn là vào nền chính trị Mỹ.
Đăng nhận xét